Bariera jelitowa

Jakość funkcjonowania układu pokarmowego decyduje o naszym zdrowiu. Wewnątrz ma powierzchnię kortu tenisowego. Największa część tej powierzchni przypada na jelito cienkie. Nabłonkowa bariera jelitowa stanowi delikatną i wysoce wyspecjalizowaną granicę łączącą organizm człowieka ze światem zewnętrznym (a właściwie wewnętrznym, kształtowanym ciągle przez jakość substancji wprowadzanych ze świata zewnętrznego). Bariera jelitowa stanowi bardzo złożona strukturę. Już od pierwszego dnia życia dziecka budujemy strukturę tej bariery. Powinna pełnić trzy główne funkcje:

• odżywczą; powinna umożliwiać wchłanianie do organizmu wszystkich koniecznych składników odżywczych,
• ochronną (nieimmunologiczną); powinna blokować wchłanianie toksyn i patogenów,
• immunologiczną: poprzez IgA powinna blokować wnikanie poprzez ścianę jelita patogennych bakterii do węzłów chłonnych lub krwiobiegu.

Zespół przeciekającego jelita

Wchłanianie składników odżywczych odbywa się przez komórki (enterocyty wyspecjalizowane w transporcie aktywnym, potrzebującym energii) i poprzez kanały pomiędzy komórkami (kanały posiadają tzw. „ścisłe łącza” , które łączą komórki i jednocześnie przepuszczają, bez dodatkowej energii, składniki odżywcze). Ilość i jakość „ścisłych łącz” decyduje o jakości odżywienia organizmu. Uszkodzenie „ścisłych łącz” powoduje utratę selektywności przepuszczalności jelitowej. Wówczas z jelita może przenikać do organizmu wszystko co się znajduje w treści pokarmowej. Dochodzi do zwiększonej i niekontrolowanej przepuszczalności jelitowej (zespołu przeciekającego jelita – Leaky Gut Syndrome), co jest przyczyną różnych schorzeń.

Nieimmunologiczna i immunologiczna część bariery jelitowej dojrzewają przez pierwsze lata życia. Od sposobu żywienia niemowlęcia, a potem dziecka zależy jak ukształtujemy barierę jelitową. U noworodka jest ona bardzo podatna na uszkodzenia. U dzieci z rodzinnym obciążeniem alergiami należy szczególnie starać się o właściwe ukształtowanie bariery jelitowej. W wielu publikacjach wykazano, iż stopniowe dojrzewanie bariery jelitowe w pierwszym roku życia, daje możliwość zdrowego rozwoju dzieci.

Wirusy, bakterie i pasożyty, które dostały się do przewodu pokarmowego mogą doprowadzić do zespołu przeciekającego jelita.

Sprawność bariery jelitowej

Na sprawność bariery jelitowej mają duży wpływ:

1. jakość jelitowej flory bakteryjnej,
2. niesteroidowe leki przeciwzapalne,
3. antybiotykoterapia,
4. leki cytotoksyczne,
5. alkohol,
6. niedotlenienie,
7. osłabienie bariery antyoksydacyjnej.

Ad. 1. Probiotyki (Lactobacillus plantarum, Lactobacillus casei, Lactobacillus rhamnosus, Sacchammyces boulardi i wiele innych) kształtują florę jelitową już od urodzenia dziecka. W pierwszych latach życia zostanie ukształtowany profil bakteryjny w jelitach, który będzie miał bardzo duży wpływ na zdrowie dziecka przez wiele lat. Tworzymy nowy organ – florę bakteryjną (mikrobiom). Bakterie wprowadzone do układu pokarmowego trwale przytwierdzą się do powierzchni jelit i będą się ciągle rozmnażać. Z kalem codziennie wydalamy od kilku do kilku dziesięciu dekagramów bakterii. Szacuje się, że człowiek dorosły ma od 1,5 do 2 kg bakterii. Wśród nich jest co najmniej 1200 rodzajów bakterii. Tworzą one specyficzną kolonię, która wytwarza indywidualne dla każdego z nas środowisko jelitowe. Powstały układ bakteryjny chroni swoją integralność produkując w sposób ciągły swoisty skład bakteriocyn, antybiotyków chroniących florę bakteryjną i jelita przed bakteriami chorobotwórczymi. Charakter koloni flory bakteryjnej jest niepowtarzalny. Jeżeli źle zbudujemy profil bakteryjny w jelitach, przez całe życie będziemy mieć problemy ze zdrowiem. Jeżeli mieliśmy dobry profil bakteryjny w jelitach i zniszczymy go, już nigdy nie odzyskamy pierwotnego optymalnego składu bakterii w jelitach.

W utrzymaniu jelitowej flory bakteryjnej w dobrej kondycji pomagają prebiotyczne oligosacharydy (błonniki), rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie. Szczególnie istotne są błonniki rozpuszczalne, które stanowią pożywkę dla bakterii rodzaju Lactobacillus. Wytwarzają one krótko – łańcuchowe kwasy tłuszczowe (m.in. kwas mlekowy), które znacząco poprawiają funkcję bariery jelitowej.

Ad 2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne poprzez reakcje ogólnoustrojowe uszkadzają ochronną fosfolipidową powłokę nabłonka jelitowego, hamują sekrecję prostaglandyn i osłabiają oddychanie wewnątrz – komórkowe. Skutkiem jest zwiększona przepuszczalność jelitowa i wiele dysfunkcji układu pokarmowego.

cdn...